Το Μεγάλο Παιχνίδι των Πανδημιών

Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 συνήθως εξετάζεται στη βιβλιογραφία από πολιτική, διπλωματική και οικονομική σκοπιά, τόσο για τη Μέση Ανατολή όσο και για τον κόσμο: πώς προκάλεσε μια νέα αυτοκρατορική τάξη και πώς αυτή η τάξη γέννησε πολλά από τα σημερινά προβλήματα των μετα-οθωμανικών κοινωνιών, αλλά και παγκοσμίως. Ωστόσο, η Λωζάνη αποτέλεσε επίσης καθοριστική στιγμή στην ιστορία της αντιμετώπισης των πανδημιών. Αυτό διότι σηματοδότησε το τέλος ενός από τα πρώτα θεσμικά όργανα διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της υγείας στην ιστορία: του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου στην Κωνσταντινούπολη.

Υπό την ηγεσία του Ozan Ozavci και με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (Consolidator Grant), το Ολλανδικό Ίδρυμα Επιστημονικής Έρευνας (NWO) και τη Βιβλιοθήκη Gingko, το νέο πρόγραμμα του Τhe Lausanne Project  θα ξαναγράψει την ιστορία της συνεργασίας μεταξύ Βορρά και Νότου στον τομέα της δημόσιας υγείας κατά τον “μακρύ” 19ο αιώνα, όταν κύματα πανδημιών άρχισαν να πλήττουν τον κόσμο. Αμερικανοί, Ευρωπαίοι, Μεσανατολίτες και Βορειοαφρικανοί υγειονομικοί (γιατροί, διπλωμάτες, γραφειοκράτες, έμποροι κ.ά.) αγωνίστηκαν από κοινού ενάντια στις μεταδοτικές ασθένειες, όχι μόνο μέσω διακυβερνητικών υγειονομικών συνεδρίων, αλλά και με την ίδρυση των πρώτων θεσμών υγειονομικού διεθνισμού στην ιστορία σε πέντε πόλεις: τα διεθνή υγειονομικά συμβούλια στην Ταγγέρη, την Τύνιδα, την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη και την Τεχεράνη. Η ερευνητική ομάδα θα παράξει διακριτές και συγκριτικές ιστορίες της συνεργασίας στον τομέα της δημόσιας υγείας και των υγειονομικών συμβουλίων, τα οποία πέτυχαν πιο συγκεκριμένα αποτελέσματα στην καταπολέμηση των πανδημιών απ’ ό,τι τα διακυβερνητικά συνέδρια, όταν αυτά αδυνατούσαν να προσφέρουν λύσεις. Το έργο θα εντοπίσει τις προϋποθέσεις για αποτελεσματική υγειονομική συνεργασία και θα καταγράψει πώς ιστορικά πρόσωπα αντιμετώπισαν εμπόδια στη συνεργασία, όπως ο δια-αυτοκρατορικός ανταγωνισμός σε έναν πολυπολικό κόσμο, οι οικονομικές ανισότητες, οι διαμαρτυρίες ενάντια στην καραντίνα και τα εμβόλια, και οι φυλετικές και οριενταλιστικές προκαταλήψεις, μεταξύ άλλων.

Ο Ozan  θα συγγράψει μια μονογραφία με προσωρινό τίτλο Το Μεγάλο Παιχνίδι των Πανδημιών: Ο Υγειονομικός Διεθνισμός στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Εκτός από τον ίδιο, αρκετοί διδακτορικοί, μεταδιδακτορικοί και τοπικοί ερευνητές από τη MENA που θα ενταχθούν σύντομα στο έργο θα συγγράψουν μια εμπλεκόμενη ιστορία του υγειονομικού διεθνισμού. Η ιστοσελίδα του Τhe Lausanne Project  θα φιλοξενήσει σειρά από podcasts, αναρτήσεις ιστολογίου καθώς και οπτικό υλικό — από διαδραστικούς χάρτες μέχρι εικόνες σχετικές με τη συνεργασία στη δημόσια υγεία. Μέσω αυτών των οπτικοακουστικών μέσων και σύντομων κειμένων, θα αφηγείται την ελπιδοφόρα ιστορία μιας ποικιλόμορφης ομάδας ιστορικών προσώπων από τον παγκόσμιο Βορρά και Νότο, που κατάφεραν πραγματικά να συνεργαστούν και να παρέχουν αμοιβαία βοήθεια απέναντι στις πανδημίες, ανεξαρτήτως των διαφορών τους.