Unutulan Barış?

The Lausanne Project’in kuruluşuna kısmen de olsa 1919 Paris Barış Konferansının yüzüncü yıldönümü vesilesiyle ortaya çıkan çok miktarda akademik proje sebep oldu. Paris Barış Konferansı üzerine yapılan çalışmaların bolluğu ile Türkiye dışında Lozan’a gösterilen akademik ilginin azlığı arasındaki tezat, projenin organizatörlerinin dikkatini çekti. Her ne kadar diplomasi tarihçileri Lozan’ı “savaş sonrası yapılan antlaşmaların en uzun soluklusu” olması sebebiyle olağandışı olarak kabul etmişlerse de (Alan Sharp), Birinci Dünya Savaşı sonrasında yapılan antlaşmalara odaklanan çalışmalarda Lozan, ya bir istisna ya da epilogda bir ayrıntı gibi tasvir edildi. 

Organizatörlerin, gazeteci ve düşünür Ahmet Ağaoğlu ile diplomat ve petrol kralı Calouste Gulbenkian (her ikisi de 1869 doğumludur) üzerine yaptıkları araştırmalar, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünü ve yeni bir Orta Doğu’nun ortaya çıkışını sarıp sarmalayan üst anlatının kalıplarına uymayan entelektüel, sosyal ve ekonomik alışveriş ağlarını gözler önüne serdi. 

Banka ve petrol şirketleri arşivlerinde yapılan araştırmalar, Gulbenkian’ın Royal Dutch-Shell’e benzer çokuluslu şirketlerin, kendilerini “milli kahraman” ilan eden “ev sahibi” ülkeleri nasıl manipüle ettiklerini ve bunun bir sonucu olarak da “enerji güvenliği” nosyonunu itibarsızlaştırıldığını ortaya koydu. Osmanlı bakiyesi aktörlerin milliyetçi ve liberal fikirleri aynı anda benimsemelerinin bir sebebi de, saldırı ve tecavüz olarak algıladıkları bu durumdu.

STK’lar, basın, diaspora grupları ve diğer devlet dışı aktörlerin iki savaş arası dönemde “Doğu” ve “Batı” arasındaki ilişkinin yeniden şekillenmesinde oynadıkları rolü inceleyen diğer araştırmacıları bulmak amacıyla Ozavci ve Conlin, Lozan üzerine bir çalıştay düzenlediler. Bu çalıştayın amacı, Lozan’ın yüzüncü yıldönümüyle alakalı çalışmaları içerecek ve Gingko Library tarafından 2023’te yayınlanacak olan derleme bir kitap yayınlamaktı. Üyelerimiz bu çalıştaya katılan araştırmacılarla sınırlı kalmayıp başka araştırmacılar da projeye dahil oldular. Araştırmacıların çoğu, düşüncelerini ve projelerini, haftalık olarak yayınlanan TLP blogda ve TLP podcastte paylaşmaktadırlar. Web sitemizin “Katılımcılar” bölümünden de tüm katılımcılarımız hakkında bilgi alabilirsiniz.

TLP bloga ve TLP podcaste katkıda bulunmak isteyen araştırmacılar, aşağıda bulunan iletişim formunu doldurarak bizimle bağlantıya geçebilirler.

Proje kapsamında ayrıca Guignol à Lausanne (1923) ve Macar Yahudisi sanatçılar Alois Derso ile Emery Kelen’in karikatür koleksiyonlarından esinlenen bir çizgi roman hazırlanmaktadır. Bunun yanında In Flanders Fields Müzesi’nin ve Musée Historique Lausanne’ın katkılarıyla Ypres ve Lozan’da gerçekleştirilecek sergiler ve saha çalışmaları serileri planlanmaktadır. Programlarımız arasında Türkiye ve Yunanistan’daki lise öğrencilerini medya okuryazarlığı ve etkin yurttaşlık becerilerini geliştirmeye teşvik etmek, aynı zamanda da araştırmalarımızı sınıf ortamına getirebilmek adına bu ülkelerdeki tarih öğretmenleriyle eğitim paketlerimizi geliştirmek için çalışıyoruz. 

Yüz yıl önce Lozan’da gerçekleşen en önemli ve güncel haberleri günü gününe sunmayı amaçladığımız Lozan Günlükleri, Kasım 2022’de Twitter üzerinden yayına başladı. Yunanca, Türkçe ve İngilizce olarak yayınlanan günlük, müzakerelerin zenginliğini günümüze taşımak adına arşivlerden fotoğraflar ve alıntılar kullanmaktadır.